Bieszczadzka Agencja Rozwoju Regionalnego - barr.ustrzyki-dolne.pl

Na jednego mieszkańca Polski przypadało około 94 kg zebranych lub odebranych selektywnie odpadów komunalnych (rok wcześniej – 84 kg), przy czym w miastach było to 106 kg, a na obszarach wiejskich – 76 kg (rok wcześniej odpowiednio 98 kg i 64 kg).

Najwięcej (91,9 proc.) odpadów komunalnych odebranych lub zebranych selektywnie w 2018 r. zostało wytworzonych przez gospodarstwa domowe. W porównaniu z rokiem poprzednim ilość tych odpadów wzrosła o 12,4 proc. – z około 2 951,1 tys. ton do około 3 317,2 tys. ton.

Były to głównie odpady biodegradowalne, zmieszane odpady opakowaniowe, odpady wielkogabarytowe oraz odpady szklane, które to frakcje stanowiły 73,5 proc. ogółu odpadów komunalnych zebranych selektywnie wytworzonych przez gospodarstwa domowe w 2018 r.

- Odpady pochodzące z pozostałych źródeł, odebrane lub zebrane m.in. w ramach świadczenia usług komunalnych związanych z utrzymywaniem czystości i porządku w gminach (z czego 73,2 proc. to odpady biodegradowalne, papier i tektura, zmieszane odpady opakowaniowe oraz szkło) stanowiły 8,1 proc. ilości odpadów komunalnych odebranych lub zebranych w sposób selektywny, a ich masa wzrosła o 0,8 proc. – z około 288,4 tys. ton do około 290,8 tys. ton - czytamy dalej w raporcie GUS.

W 2018 r. ilość odebranych lub zebranych selektywnie odpadów szklanych wyniosła 13,1 kg na jednego mieszkańca i był to wzrost o 8,7 proc. w porównaniu z rokiem poprzednim.

Na jednego mieszkańca Polski w 2018 r. przypadało około 8,6 kg odpadów tworzyw sztucznych (wzrost o 11,7 proc. w porównaniu ilością 7,7 kg w 2017 r.) i około 7,0 kg odpadów papieru i tektury (6,0 kg w 2017 r., wzrost o 16,9 proc.).

Wzrosła też ilość odebranych lub zebranych odpadów biodegradowalnych przypadających na jednego mieszkańca – z 23,3 kg w 2017 r. do 26,4 kg w 2018 r. (o 13,4 proc.), jak też ilość odpadów wielkogabarytowych – z 11,5 kg do 13,7 kg (o 19,2 proc.).

Na koniec 2018 r. w Polsce istniały 2 144 ogólnodostępne punkty selektywnego zbierania odpadów komunalnych (o 4 mniej niż w roku poprzednim), z czego 785 (36,6 proc.) zlokalizowanych było w miastach, a 1 359 (63,4 proc.) na obszarach wiejskich.

Jak już informowaliśmy, problem z PSZOK-ami polega też na tym, że trudno - ze względu na sprzeciwy mieszkańców, wybrać lokalizację na nowy punkt.

Czytaj też: Lokalizacja nowych PSZOK-ów wielkim problemem

Odzysk, przetwarzanie i spalanie

Jak podaje GUS, ponad połowa (56,9 proc.) wytworzonych w 2018 r. odpadów komunalnych została przeznaczona do odzysku (7 103,1 tys. ton), z czego około 3 269,1 tys. ton odpadów komunalnych przeznaczono do recyklingu (26,2 proc. ilości odpadów komunalnych wytworzonych). Były to zarówno odpady komunalne odebrane lub zebrane selektywnie, jak i odpady surowcowe wysortowane ze zmieszanych odpadów komunalnych. W roku poprzednim 3 198,7 tys. ton odpadów skierowanych do procesów recyklingu stanowiła 26,7 proc. ilości odpadów komunalnych wytworzonych.

Około 1 012,0 tys. ton odpadów komunalnych zostało skierowanych do biologicznych procesów przetwarzania (kompostowania lub fermentacji). Były to głównie odpady zielone z ogrodów, parków i cmentarzy, odpady z targowisk, biodegradowalne odpady kuchenne i odpady z gastronomii. W porównaniu z rokiem poprzednim udział odpadów przeznaczonych do takiej obróbki w ogólnej ilości wytworzonych odpadów komunalnych wzrósł o 1,0 p.proc. do poziomu 8,1 proc.

Prawie 2 822,1 tys. ton odpadów komunalnych (ok. 22,6 proc.) przeznaczono do przekształcenia termicznego z odzyskiem energii. W 2017 r. było to 2 724,2 tys. ton, co stanowiło ok. 22,8 proc. ilości odpadów komunalnych wytworzonych.

Do procesów unieszkodliwienia skierowano łącznie 5 382,3 tys. ton odpadów komunalnych, z czego 5 191,1 tys. ton (41,6 proc. odpadów wytworzonych ogółem) przeznaczono do składowania, a 191,2 tys. ton (1,5 proc. odpadów wytworzonych ogółem) do przekształcenia termicznego bez odzysku energii. W porównaniu z 2017 r. odnotowano nieznaczny spadek udziału odpadów komunalnych przeznaczonych do unieszkodliwiania przez składowanie. W 2017 r. odpady te stanowiły 41,8 proc. całkowitej ilości wytworzonych odpadów komunalnych.

W poprzedniej kadencji ówczesny minister środowiska Sławomir Mazurek dobitnie podkreślał, iż dyrektywy europejskie wyraźnie mówią, że spalanie to przeszłość. 

Czytaj też: Recykling nie ma nic wspólnego ze spalaniem

Mniej składowisk odpadów, tych dzikich też

Na koniec 2018 r. istniało 286 czynnych składowisk przyjmujących odpady komunalne. Składowiska te zajmowały łączną powierzchnię około 1 700 ha. W 2018 r. zamkniętych zostało 16 składowisk tego typu, o powierzchni około 46,8 ha.

W związku z koniecznością dostosowania składowisk odpadów komunalnych do wymagań technicznych i organizacyjnych wynikających z przepisów prawa, liczba czynnych składowisk od kilkunastu lat systematycznie spada.

Czytaj też: Będą kontrole składowisk i przetwórni odpadów

Na koniec 2018 r. w Polsce funkcjonowało 258 składowisk wyposażonych w instalacje służące do odgazowywania i stanowiły one 90,2 proc. ogółu czynnych składowisk, na których deponowane były odpady komunalne (w roku poprzednim 88,7 proc.).

Około 36,6 proc. instalacji do odgazowywania stanowiły instalacje z gazem uchodzącym bezpośrednio do atmosfery (spadek o 0,4 p.proc. w porównaniu do 2017 r.), natomiast 6,8 proc. takie, gdzie gaz powstający na składowisku gaz był unieszkodliwiany z odzyskiem energii cieplnej (wzrost o 0,2 p.proc.). Około 20,2 proc. stanowiły instalacje, przy pomocy których gaz składowiskowy został wykorzystany do produkcji energii elektrycznej (spadek o 0,1 p.proc.).

W 2018 r. w wyniku unieszkodliwienia poprzez spalanie ujętego gazu składowiskowego odzyskano około 84800 tys. MJ energii cieplnej (12,6 proc. mniej niż w 2017 r.) oraz około 105357 tys. kWh energii elektrycznej (13,3 proc. mniej niż w 2017 r.). Około 91,7 proc. powierzchni, na której składowane były odpady komunalne w Polsce według stanu na koniec 2018 r., to powierzchnia czynnych składowisk odpadów. Pozostała część to powierzchnia dzikich wysypisk, czyli miejsc nieprzeznaczonych do składowania odpadów komunalnych.

Na koniec 2018 r. w Polsce istniało 1607 dzikich wysypisk, tj. o 3,3 proc. mniej niż w roku poprzednim.

W miastach istniało 453 takich miejsc (wzrost w porównaniu z 2017 r. o 11,3 proc.), a na obszarach wiejskich – 1154 (spadek w stosunku do 2017 r. o 8 proc.). W 2018 r. zlikwidowanych zostało 10,5 tys. dzikich wysypisk, z czego 80,6 proc. w miastach.

W porównaniu z rokiem poprzednim ogólna liczba zlikwidowanych nielegalnych miejsc składowania odpadów komunalnych spadła o około 19 proc. (podczas gdy w miastach był to spadek o 22 proc., na obszarach wiejskich tylko o 3 proc.). Podczas likwidacji dzikich wysypisk zebrano około 25,1 tys. ton odpadów komunalnych (mniej o 41,3 proc. niż w 2017 r.), z czego 78,8.proc. w miastach (spadek o 2,2 p.proc. w porównaniu do roku poprzedniego).