Jednym z elementów efektywnego kierowania gminą jest współpraca z organizacjami pozarządowymi i liderami środowisk lokalnych. Wypracowanie wspólnej płaszczyzny działań umożliwia obywatelom bezpośrednie włączenie się w kreowanie lokalnej polityki społeczno-gospodarczej, a jednostkom samorządowym zapewnia rozwój gminy i wpływa na poprawę jakości życia jej mieszkańców.
Kierunki współpracy reguluje m. in. Ustawa z dnia 24 kwietnia 2003 roku o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie, która podaje prawną definicję organizacji pozarządowej. Zgodnie z art. 3 ust. 2 tej ustawy organizacjami pozarządowymi są - niebędące jednostkami sektora finansów publicznych, w rozumieniu przepisów o finansach publicznych, i niedziałające w celu osiągnięcia zysku, osoby prawne lub jednostki nieposiadające osobowości prawnej utworzone na podstawie przepisów ustaw, w tym fundacje i stowarzyszenia. Zgodnie z ustawą za organizację pozarządową mogą być zatem uznane mające osobowość prawną stowarzyszenia, fundacje, partie polityczne, związki zawodowe, jak i niemające osobowości prawnej stowarzyszenia zwykłe, uczelniane organizacje studenckie, koła gospodyń wiejskich. Z organizacjami pozarządowymi ustawa zrównuje również tzw. organizacje kościelne oraz stowarzyszenia jednostek samorządu terytorialnego.
Obok sektora gospodarczego i sektora władzy publicznej organizacje pozarządowe to ważne ogniwo demokratycznego społeczeństwa, gdyż stanowią fundament nowoczesnego państwa a jego rola w budowaniu społeczeństwa obywatelskiego dzięki znajomością istniejących problemów jest nieoceniona.
Zgodnie z art. 5 cytowanej ustawy współpraca organów administracji publicznej i organizacji pozarządowych, może polegać między innymi na zlecaniu realizacji zadań publicznych, wzajemnym informowaniu się o planowanych kierunkach działalności, oraz na konsultowaniu projektów aktów normatywnych w dziedzinach dotyczących działalności statutowej organizacji, a także na tworzeniu wspólnych zespołów o charakterze doradczym i inicjatywnym.
